Հյուսիսային Իսրայելում նատուֆյան մշակույթը պեղող հնագետները մոտավորապես 12 հազար տարեկան փոքր կավե արձանիկ են հայտնաբերել, որը նախապատմական մարդկանց հոգևոր կյանքի մասին զարմանալի մանրամասներ է բացահայտում։

Այս հայտնագործության մասին հոդվածը հրապարակվել է PNAS հանդեսում։

Ընդամենը 3,7 սմ բարձրությամբ արձանիկը պատկերում է առաջ թեքված կնոջ, մեջքին բացված թևերով սագ։ Մարդու և կենդանու այս համադրությունը, ըստ գիտնականների, խորհրդանշում է հոգևոր փոխազդեցություն կամ անիմիզմ՝ այն համոզմունքը, որ մարդիկ և կենդանիները ունեն հոգևոր էություն և կարող են շփվել հոգևոր մակարդակում։ 

Առանձնապես տպավորիչ է մանրամասների նկատմամբ ուշադրությունը. արձանիկը պատրաստված է այնպես, որ լույսի և ստվերի փոխազդեցությունն ուժեղացնում է դրա արտահայտչականությունը, մինչդեռ կարմիր գունանյութը (օխրա) ընդգծում է պատկերի նշանակությունը։ Նկարչի մատնահետքերը պահպանվել են մակերեսին՝ ստեղծելով անձնական կապի զգացողություն ստեղծողի և արարչագործության միջև։ Այդ փոքրիկ արվեստի գործը ցույց է տալիս նատուֆյան խորհրդանշական մտածողության խորությունը։

Արձանը հայտնաբերվել է կիսաշրջանաձև քարե կառույցի մեջ՝ ծիսական առարկաների՝ մարդկային ատամների և երեխայի մնացորդների հետ միասին։ Դա ցույց է տալիս տեղանքի նշանակությունը որպես ծիսական կենտրոն և առարկաների խոր հոգևոր բովանդակությունը։ Գիտնականները ենթադրում են, որ կնոջ պատկերը սագով կարող է խորհրդանշել բերրիություն, անցման ծեսեր կամ մարդու և կենդանու ոգու միության առասպելը։ 

Հետազոտողների համար այս արձանիկը հատկապես կարևոր է, քանի որ արձանիկն այս տարածաշրջանի կնոջ ամենավաղ բնագիտական ​​կերպարն է։ Այն ցույց է տալիս, որ դեռևս 12 հազար տարի առաջ մարդիկ արվեստի միջոցով արտահայտում էին առասպելներ, հոգևոր գաղափարներ և խորհրդանիշներ՝ ստեղծելով խրթին պատկերներ, որոնք մենք այժմ կարող ենք ուսումնասիրել և մեկնաբանել։