Հնչում է ինչպես գիտաֆանտաստիկ սյուժե, բայց սա գիտական փաստ է. Նյու Յորքի ֆիզիկոսները առաջին անգամ փորձարարորեն հաստատել են «ժամանակի հայելիների» գոյությունը՝ մի երևույթ, որի դեպքում ալիքները բառացիորեն շրջվում են ժամանակի մեջ։ News.am-ը հայտնում է, որ CUNY-ի առաջադեմ հետազոտությունների կենտրոնի դոկտոր Հուսեյն Մուսայի գլխավորությամբ թիմը օգտագործել է ֆուտուրիստական մետամատերիալ՝ մետաղական շերտ՝ ներկառուցված էլեկտրոնային բաղադրիչներով: Ճշգրիտ էներգետիկ իմպուլսից հետո կառույցի ներսում անհնարինն է տեղի ունեցել. էլեկտրամագնիսական ալիքը փոխել է իր ուղղությունը... ժամանակի ընթացքում։
Ինչպես գրում է Earth.com-ը, դա նման է «տիեզերքի վրա չեղարկման կոճակը սեղմելուն»։ Կամ, ինչպես ասում է TikTok-ի օգտատերերից մեկը. «Ժամանակը գիծ չէ։ Սա ալիք է։ Եվ մենք նոր ենք սկսում սովորել, թե ինչպես սերֆինգ անել դրա վրա»։
Ի տարբերություն սովորական հայելու, որը արտացոլում է ազդանշանը տարածության մեջ, «ժամանակի հայելին» փոխում է ժամանակային հաջորդականությունն ինքնին. ալիքի հաճախականությունը փոխվում է, և ամեն ինչ տեղի է ունենում այնպես, կարծես իրականությունը վերաշարադրվել է։
Հայտնագործությունը, որը հրապարակվել է Nature Physics ամսագրում, ապագայում կարող է արմատապես փոխել տվյալների փոխանցման եղանակը և համակարգիչների աշխատանքի եղանակը։ Առայժմ դա պարզապես պայթեցնում է սոցիալական ցանցերի և գիտական շրջանակների մտքերը։
Սակայն ֆիզիկոսները միակը չեն, ովքեր նայում են ժամանակի սահմաններից այն կողմ։ Նյարդաբանները պնդում են, որ մարդու ուղեղը, հնարավոր է, նման հնարքներ է խաղացել երկար ժամանակ։
2021 թվականին Ֆրանսիայի և Նիդեռլանդների գիտնականները, դիտարկելով էպիլեպսիայով հիվանդներին, որոնց ուղեղում էլեկտրոդներ էին տեղադրված, հայտնաբերեցին այսպես կոչված «ժամանակի բջիջներ»՝ նեյրոններ, որոնք ակտիվանում էին որոշակի հաջորդականությամբ նույնիսկ արտաքին խթանների լիակատար բացակայության դեպքում։
«Մենք պարզեցինք, որ ուղեղն ունի ժամանակի ներքին զգացողություն, որը անկախ է արտաքին աշխարհից»,-Vice-ին ասել է նյարդաբան Լեյլա Ռեդդին։
Հենց այս ժամանակավոր նեյրոններն են, ըստ հետազոտողների, որոնք կարող են հիմք հանդիսանալ «մտավոր ժամանակի մեջ ճանապարհորդության» երևույթի՝ ոչ միայն տեղի ունեցածը հիշելու, այլև այն ժամանակն ու տեղը հիշելու կարողության համար։ Պարզ ասած, ձեր ուղեղը կարող է «հետ պտտել» անցյալը, ինչպես հին VHS ժապավենը։
Այսօր ֆիզիկոսները սովորում են կառավարել ժամանակը մետամատերիալների միջոցով, իսկ նյարդաբանները՝ վերծանել մեր ներքին քրոնոմետրը։ Մի բանի շուրջ նրանք համաձայն են՝ որ անցյալն այլևս այդքան անփոփոխ չի թվում, իսկ ապագան շատ ավելի տարօրինակ է, քան մենք կարծում էինք։