«Հրապարակ» թերթը գրում է. «ԱՄՆ-ում ՀՀ դեսպան Լիլիթ Մակունցը, որոշ տեղեկություններով, բազմիցս դիմել է ամերիկյան իշխանություններին՝ կալանավորված Վարդան Ղուկասյանին՝ Դոգին, Հայաստանին արտահանձնելու խնդրով, սակայն մերժում է ստացել, բայց նորից է փորձում՝ հույս ունենալով, որ գոնե մի հարցում օգտակար կլինի պետությանը՝ մինչեւ Հայաստան վերադառնալը։

Գրել ենք, որ Մակունցի ձախողումը սկսվել է նշանակման օրվանից, երբ հայ համայնքի հետ չկարողացավ լեզու գտնել։ Եվ առավել խորացավ այն ժամանակ, երբ Բայդեն-Թրամփ մրցապայքարի ժամանակ բացառապես Բայդենի թիմի հետ էր շփվում՝ վստահ, որ Քամալա Հարիսն է հաղթելու։ Եվս մի կիքս էլ տեղի է ունեցել ԱՄՆ փոխնախագահ Վենսի եւ Փաշինյանի հայտնի հանդիպման ժամանակ, երբ ԱՄՆ-ից վերադառնալուց հետո Փաշինյանը տեղեկացել է, որ այդ կարճատեւ հանդիպումը ոչ թե Մակունցն է կազմակերպել, այլ՝ Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Քուինը, բայց Մակունցը փորձել է սեփականացնել այդ «հաջողությունը»։ծ

Հիմա ԱՄՆ-ում ՀՀ դեսպանի «շնորհիվ» մեր հարաբերություններն այնքան են փչացել Թրամփի վարչակազմի հետ, որ ստիպված են կես միլիոն դոլար ծախսել՝ պրոֆեսիոնալ լոբբիստներ վարձել։ Իսկ Մակունցը, չնայած ջանքերին՝ գործուղումը երկարաձգելու, օգոստոսին հետ է կանչվում Հայաստան։

Մենք գրել էինք, որ այդ տեղի վրա աչք ունի ներկայիս սոցապնախարար Նարեկ Մկրտչյանը, սակայն ասում են՝ Փաշինյանը փնտրում է հմուտ դիվանագետ՝ հասկանալով, որ ԱՄՆ վարչակարգի հետ աշխատանքն ամեն դիլետանտի խելքի բանը չէ։

ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի վարչակազմը հրահանգել է դեսպանատներին դադարեցնել նոր ժամանակացույցեր սահմանել ուսանողական և փոխանակման ծրագրերի վիզաների դիմորդների համար, հայտնում է Reuters-ը: Պետդեպարտամենտը պատրաստվում է ընդլայնել օտարերկրյա ուսանողների սոցիալական ցանցերի ստուգման գործընթացը։

ԱՄՆ պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն կարգադրության մեջ, որին ծանոթացել է գործակալությունը, նշել է, որ բաժինը մտադիր է նոր ուղեցույց հրապարակել սոցիալական մեդիայի ստուգման վերաբերյալ ուսանողական և փոխանակման վիզաների դիմորդների համար՝ վերանայման ավարտից հետո, և խորհուրդ է տվել հյուպատոսական բաժիններին ժամանակավորապես դադարեցնել այդ վիզաների նոր ընդունման ժամադրությունների սահմանումը։

Այս քայլը կատարվում է այն ժամանակ, երբ Թրամփի վարչակազմը փորձում է խստացնել արտաքսման քաղաքականությունը և չեղարկել ուսանողական վիզաները՝ իր կոշտ ներգաղթի օրակարգը կյանքի կոչելու շրջանակում։

Մի քանի հարյուր ցուցարարներ, այդ թվում՝ Հարվարդի համալսարանի ուսանողներ և պրոֆեսորներ, երեքշաբթի օրը բողոքի ցույց են անցկացրել Հարվարդի համալսարանում՝ օտարերկրյա ուսանողների աջակցությամբ, ինչպես նաև վարչակազմի՝ համալսարանի ֆինանսավորումը դադարեցնելու փորձերի դեմ։

Ռուսական կողմը, ինչպես պայմանավորվել էր, օպերատիվ կերպով մշակել է համապատասխան հուշագիր, որը շարադրում է մեր դիրքորոշումը ճգնաժամի հիմնական պատճառների հուսալի հաղթահարման բոլոր ասպեկտների վերաբերյալ։ Այս մասին հայտարարել է ՌԴ արտգործնախար Սերգեյ Լավրովը:

«Մեր պատվիրակությունը նրա ղեկավար Մեդինսկիի գլխավորությամբ պատրաստ է այս հուշագիրը ներկայացնել ուկրաինական պատվիրակությանը և անհրաժեշտ պարզաբանումներ տալ հաջորդ երկուշաբթի՝ հունիսի 2-ին Ստամբուլում վերսկսված ուղիղ բանակցությունների երկրորդ փուլի ընթացքում։

Ցանկանում եմ ևս մեկ անգամ իմ երախտագիտությունը հայտնել մեր թուրք գործընկերներին թուրքական հյուրընկալ հարթակ տրամադրելու համար, ինչի մասին երեկ հաստատել է Թուրքիայի արտգործնախարար Հաքան Ֆիդանը Մոսկվա կատարած այցի ժամանակ։

Հուսով ենք, որ բոլոր նրանք, ովքեր անկեղծորեն, և ոչ խոսքերով շահագրգռված են խաղաղ գործընթացի հաջողությամբ, կաջակցեն ռուս-ուկրաինական ուղիղ բանակցությունների նոր փուլի անցկացմանը Ստամբուլում»,-նշել է Ռուսաստանի դիվանագիտական գերատեսչության ղեկավարը։

Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոնի տնօրենի տեղակալ Գագիկ Սուրենյանը հայտնել է Արթիկ քաղաքում Հայաստանի համար արտառոց մթնոլորտային երևույթի մասին։

Գագիկ Սուրենյանն այդ մասին գրառում է կատարել «Ֆեսյբուքի»-ի իր էջում՝ կից հրապարակելով նաև կարճ տեսանյութ։

«Հայաստանի համար արտառոց մթնոլորտային երևույթ: Քիչ առաջ տորնադո է դիտվել Արթիկում։ Տորնադո և կարկուտ՝ Շիրակի մարզի Նահապետավան գյուղում»,-տեսանյութին կից գրել է Սուրենյանը։

ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի՝ Ուկրաինայում պատերազմը դադարեցնելու պայմանները ներառում են արևմտյան առաջնորդների գրավոր հանձնառություն՝ դադարեցնել ՆԱՏՕ-ի ընդլայնումը դեպի արևելք և չեղարկել Ռուսաստանի դեմ սահմանված որոշ պատժամիջոցներ. գրում է Reuters-ը, հղում անելով իր աղբյուրներին։

Անցյալ շաբաթ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի հետ ավելի քան երկու ժամ տևած զրույցից հետո Պուտինն ասել է՝ համաձայնել է Ուկրաինայի հետ աշխատել հաշտության մասին հուշագրի վրա՝ սահմանելու խաղաղության համաձայնագրի ուրվագծերը, ներառյալ հաշտության ժամկետները։ Ռուսաստանը հայտարարում է, որ ներկայումս մշակում է հուշագրի իր տարբերակը և չի կարող գնահատել, թե որքան ժամանակ կպահանջվի դրա համար։

ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը բազմիցս հայտարարել է, որ ցանկանում է վերջ դնել Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից ի վեր Եվրոպայի ամենամահաբեր հակամարտությանը։ Վերջին օրերին նա դժգոհություն է արտահայտել Պուտինի հանդեպ՝ զգուշացնելով, որ ռուս առաջնորդը «խաղում է կրակի հետ»՝ հրաժարվելով Կիևի հետ բանակցել հաշտության մասին։

Իրանը կարող է թույլատրել ՄԱԿ-ի ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալությանը՝ ԱՄՆ տեսուչներ ուղարկել իրանական օբյեկտներ, եթե Թեհրանի և Վաշինգտոնի միջև միջուկային բանակցությունները հաջողությամբ պսակվեն:

Ինչպես հայտնում է Reuters–ը՝ այս մասին ասել է Իրանի միջուկային ծրագրի ղեկավար Մոհամմադ Էսլամին։

«Նորմալ է, որ թշնամական երկրների տեսուչներին թույլ չեն տալիս, բայց եթե միջուկային համաձայնագիրը կնքվի, մենք կարող ենք թույլատրել Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալության համար աշխատող ամերիկացի տեսուչներին այցելել մեր միջուկային օբյեկտներ», – ասել է Էսլամին մամուլի ասուլիսում:

Նախատեսվում է, որ Թեհրանը և Վաշինգտոնը կանցկացնեն միջուկային բանակցությունների վեցերորդ փուլը:

Ռուսաստանցի ձեռներեց Պավել Դուրովին պատկանող Telegram մեսենջերը և xAI ստարտափը, որը պատկանում է ամերիկացի ձեռներեց Իլոն Մասկին, պայմանավորվել են մեկ տարվա համագործակցության մասին. այս մասին հայտնել է Դուրովը։ 

Պայմանավորվածության շրջանակում Grok չաթբոտը կներդրվի Telegram-ում։

«Այս ամառ Telegram-ի օգտատերերը հնարավորություն կունենան օգտվելու շուկայում առկա լավագույն արհեստական բանականության տեխնոլոգիայից։ Ես և Իլոն Մասկը համաձայնություն ենք ձեռք բերել մեկ տարվա գործընկերության շուրջ՝ xAI-ի Grok չաթբոտը տրամադրելու մեր միլիարդից ավելի օգտատերերին և ինտեգրելու այն Telegram-ի բոլոր հավելվածներում: Այս քայլը նաև ուժեղացնում է Telegram-ի ֆինանսական դիրքը. մենք xAI-ից կստանանք 300 միլիոն դոլար՝ կանխիկ և արժեթղթերի տեսքով, ինչպես նաև xAI-ի Telegram-ով վաճառված բաժանորդագրությունների եկամտի 50%-ը»,-գրել է նա:

Մայիսի 23-ին արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել Գեղարքունիքի մարզում: Ժամը 16:20-ի սահմաններում ՀՀ ներքին գործերի նախարարության ոստիկանության Վարդենիսի բաժնում ահազանգ է ստացվել «Վարդենիս» բժշկական կենտրոնից և հայտնել են, որ «ՎԱԶ 2121» մակնիշի ավտոմեքենայով դանակահարած քաղաքացու են տեղափոխել իրենց մոտ: 

Shamshyan.com-ի տեղեկություններով, հիվանդանոց է մեկնել ոստիկանության Վարդենիսի բաժնի հերթապահ խումբը՝ օրվա պատասխանատու հերթապահ գլխավորությամբ: 

Տեղում բժիշկները ոստիկաններին հայտնել են, որ վիրավորը ի վիճակի չէ կատարվածի մասին բացատրություն տալ, քանի որ գտնվում է ծանր վիճակում՝ վիրահատարանում: 
 
Մինչ բժիշկները պայքարում էին վիրավորի կյանքի համար, ոստիկանները պարզել են, որ այդ օրը՝ ժամը 16:20-ի սահմաններում, Վարդենիս քաղաքի Ռոմանի փողոցի սկզբնամասում՝ ժողովրդին հայտնի «կալցեվոյում», Գեղարքունիքի մարզի բնակիչ 22-ամյա Վարդան Գ.ն իր վարած «ՎԱԶ 2121» մակնիշի ավտոմեքենայով ընթանալիս հայհոյանք է հնչեցրել, ինչի համար պարզաբանումներ կատարելու նպատակով նրան է մոտեցել Գեղարքունիքի մարզի բնակիչ 31-ամյա Արտյոմ Ա.-ն և նրանց միջև նշված հարցի շուրջ առաջացած վիճաբանությունը վերածվել է ծեծկռտուքի, որի ժամանել էլ Վարդան Գ.-ն իր մոտ եղած դանակով հարվածներ է հասցրել Արտյոմ Ա-ին՝ վերջինիս պատճառելով «ձախ թուլակողի շրջանի ծակած-կտրած վերքեր» վնասվածք: 

Ոստիկանությունը ձեռնարկում է անհրաժեշտ միջոցառումներ՝ Վարդան Գ.-ին և հանցագործության գործիք հանդիսացող դանակը հայտնաբերելու ուղղությամբ: 

Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարար Հաքան Ֆիդանը մայիսի 29-30-ին Կիեւում բանակցություններ կանցկացնի, ակնկալվում է, որ նրան կընդունի Վլադիմիր Զելենսկին, «ՌԻԱ Նովոստիին» տեղեկացրել է դիվանագիտական աղբյուրն Անկարայում։

«Պարոն նախարարի այցն Ուկրաինա սպասվում է մայիսի 29-30-ին։ Նախատեսվում է, որ նա մի շարք բանակցություններ կվարի, այդ թվում Վլադիմիր Զելենսկու հետ»,- տեղեկացրել է գործակալության զրուցակիցը։

Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի Տիեզերական հետազոտությունների ինստիտուտի (ԻԿԻ ՌԱՆ) Արևային աստղագիտության և հելիոֆիզիկական գործիքաշինության լաբորատորիայի և Սիբիրի մասնաճյուղի Արև-Երկիր ֆիզիկայի ինստիտուտի գիտնականները զգուշացրել են Արևի վրա տեղի ունեցող բռնկումների հետևանքով առաջացող մագնիսական փոթորիկների մասին: Նրանց կանխատեսմամբ՝ 2025 թվականի մայիսի 28-ին Երկիրը կզգա գեոմագնիսական խանգարումներ, որոնք կարող են ազդել եղանակից կախված մարդկանց և բարձր ճշգրտության էլեկտրոնիկայի աշխատանքի վրա:

Ի՞նչ է սպասվում մայիսի 28-ին

Ըստ գիտնականների տվյալների՝ մայիսի 28-ին արևային քամու արագությունը կսկսի աճել՝ հասնելով մոտ 600 կմ/վրկ: Թեև այս աճը համարվում է չափավոր, նախկին կանխատեսումները ցույց են տվել, որ իրական արժեքները կարող են ավելի բարձր լինել՝ մինչև 700-800 կմ/վրկ, ինչն արդեն հանգեցրել է նկատելի մագնիսական փոթորիկների: Նույնիսկ ընթացիկ գնահատականներով՝ մասնագետները սպասում են մոտ 5 բալ ուժգնությամբ փոթորիկ՝ Kp ինդեքսով, ինչը համապատասխանում է միջին ինտենսիվության: 

Մոսկվայի համար (կոորդինատներ՝ 55.75 N, 37.62 E, ժամային գոտի՝ UTC+03) մայիսի 28-ին գեոմագնիսական Kp ինդեքսը կարող է հասնել 5 բալի, հատկապես օրվա երկրորդ կեսին, ինչը հաստատվում է Արևային աստղագիտության լաբորատորիայի կանխատեսումներով:

Կանխատեսում մայիսի 29-31-ի համար

Հետագա օրերին իրավիճակը կմնա անկայուն.

• Մայիսի 29. Սպասվում է գեոմագնիսական ակտիվության գագաթնակետ՝ Kp ինդեքսով մինչև 5 բալ, ինչը դասակարգվում է որպես միջին ուժգնության մագնիսական փոթորիկ: Սա կարող է ուղեկցվել արևային քամու ուժգնացմամբ և բարձր լայնություններում հնարավոր բևեռափայլերով:
• Մայիսի 30. Փոթորիկը, ամենայն հավանականությամբ, կպահպանվի, սակայն ինտենսիվությունը աստիճանաբար կնվազի մինչև 4 բալ (նարնջագույն մակարդակ):
• Մայիսի 31. Գեոմագնիսական իրավիճակը կկայունանա, Kp ինդեքսը կիջնի մինչև 2 բալ, ինչը համապատասխանում է մագնիսոսֆերայի հանգիստ վիճակին:

Սակայն գիտնականները ընդգծում են, որ երկարաժամկետ կանխատեսումները կարող են փոփոխվել արևային ակտիվության անկանխատեսելիության պատճառով: Օրինակ, կորոնային անցքի կամ X դասի հզոր բռնկման (ինչպես եղավ մայիսի 25-ին՝ X8.7 բռնկում) հանկարծակի հայտնվելը կարող է կտրուկ փոխել իրավիճակը:

Ազդեցությունը մարդկանց և տեխնոլոգիաների վրա

Արևային բռնկումների և կորոնային զանգվածի արտանետումների հետևանքով առաջացող մագնիսական փոթորիկները կարող են ազդել առողջության և տեխնոլոգիաների վրա.

• Առողջություն. Եղանակից կախված մարդիկ, հատկապես սրտի քրոնիկ հիվանդություններ, հիպերտոնիա կամ նյարդաբանական խանգարումներ ունեցող անձինք, կարող են զգալ գլխացավեր, ճնշման տատանումներ, անքնություն կամ հոգնածություն: Հիպերտոնիկ ճգնաժամերի և սրտի նոպաների մոտ 70%-ը տեղի է ունենում փոթորիկների ժամանակ:
• Տեխնոլոգիաներ. Գեոմագնիսական խանգարումները կարող են խաթարել արբանյակների, GPS նավիգացիայի, ռադիոկապի և էլեկտրացանցերի աշխատանքը: Բարձր ճշգրտության տեխնիկայի օպերատորներին խորհուրդ է տրվում պատրաստ լինել հնարավոր խափանումներին մայիսի 28-30-ը:

Հետևանքները նվազագույնի հասցնելու համար բժիշկները խորհուրդ են տալիս եղանակից կախված մարդկանց պահպանել օրվա ռեժիմը, խուսափել սթրեսներից, նվազեցնել կոֆեինի օգտագործումը և ապահովել բավարար քուն:

Ինչու՞ են առաջանում մագնիսական փոթորիկներ

Մագնիսական փոթորիկներն առաջանում են, երբ արևային քամու հոսքերը, որոնք ուժեղանում են բռնկումների կամ կորոնային զանգվածի արտանետումների (CME) հետևանքով, հասնում են Երկրի մագնիսոսֆերային: Այս մասնիկները փոխազդում են մոլորակի մագնիսական դաշտի հետ՝ առաջացնելով դրա «դող»: 2025 թվականի մայիսին Արևը գտնվում է 25-րդ ակտիվության ցիկլի գագաթնակետին մոտ, ինչը բացատրում է հաճախակի բռնկումներն ու փոթորիկները: Օրինակ, մայիսի 25-ին գրանցվել է X դասի բռնկում, սակայն այն չի հանգեցրել Երկրի ուղղությամբ պլազմայի արտանետման, ինչը նվազեցրել է ռիսկը:

Առաջարկություններ

Գիտնականները խորհուրդ են տալիս հետևել կանխատեսումների թարմացումներին, քանի որ արևային ակտիվությունը կարող է փոխվել ժամերի ընթացքում: Եղանակից կախված մարդկանց խորհուրդ է տրվում.

• Ստուգել գեոմագնիսական ակտիվության ժամային կանխատեսումները, հատկապես մայիսի 28-29-ին:
• Նվազեցնել ֆիզիկական և էմոցիոնալ ծանրաբեռնվածությունը փոթորկի գագաթնակետից 2-3 օր առաջ:
• Խորհրդակցել բժշկի հետ, եթե ինքնազգացողությունը վատանում է, քանի որ եղանակից կախվածությունը կարող է վկայել առողջության թաքնված խնդիրների մասին:

Արբանյակային համակարգերի և էներգացանցերի օպերատորներին խորհուրդ է տրվում պատրաստվել հնարավոր խանգարումներին, հատկապես մայիսի 28-30-ը, երբ մագնիսոսֆերան առավել անկայուն կլինի: