Սմարթֆոնը կարող է վտանգված լինել լրտեսական ծրագրերով, և կարևոր է իմանալ, թե ինչպես ճանաչել դրանց առկայությունը: Կիբերանվտանգության փորձագետ Նիկիտա Նովիկովն առանձնացրել է մի քանի հիմնական նշաններ, որոնք կարող են վկայել սարքի գաղտնալսման մասին.

Գերտաքացում սպասման ռեժիմում: Եթե հեռախոսը տաքանում է նույնիսկ այն ժամանակ, երբ դուք չեք օգտագործում այն, դա կարող է կապված լինել ֆոնային գործընթացների հետ, ներառյալ տվյալների փոխանցումը երրորդ կողմի սերվերներին, փոխանցում է news.am-ը։

• Մարտկոցի արագ սպառում: Զգալիորեն բարձր էներգիայի սպառումը, հատկապես նվազագույն ակտիվության դեպքում, կարող է վկայել վնասակար ծրագրի մասին:
• Ինտերնետ տրաֆիկի աճ: Ֆոնային տրաֆիկի աճը առանց ակնհայտ պատճառների կարող է ցույց տալ լրտեսական ծրագրի աշխատանքը, որը տվյալներ է ուղարկում արտաքին սերվերներին:

Ինչպե՞ս ստուգել հեռախոսը

Համոզվելու համար, որ Ձեր սմարթֆոնը վտանգված չէ, կատարեք հետևյալ քայլերը.

• Վերահասցեագրման ստուգում: Հեռախոսի զանգերի հավելվածում հավաքեք *#21# հրամանը՝ պարզելու համար, արդյոք միացված է զանգերի կամ հաղորդագրությունների վերահասցեագրում:
• Ակտիվության վերլուծություն: Ստուգեք զանգերի և ինտերնետ տրաֆիկի մանրամասները Ձեր բջջային օպերատորի անձնական կաբինետում: Կասկածելի միացումները, հատկապես գիշերային ժամերին կամ էկրանը կողպված վիճակում, կարող են կասկածելի լինել:
• Կասկածելի հավելվածների որոնում: Ուշադրություն դարձրեք առանց պատկերակների ծրագրերին, որոնք ներբեռնված չեն պաշտոնական հավելվածների խանութներից (Google Play կամ App Store), կամ նրանց, որոնք մուտք ունեն միկրոֆոնին, տեսախցիկին, գեոլոկացիային կամ ծառայողական տվյալներին:

Ի՞նչ անել, եթե կան կասկածներ

Եթե նկատել եք գաղտնալսման նշաններ, կարող եք ձեռնարկել հետևյալ միջոցները.

• Հակալրտեսական սկաներների օգտագործում: Հատուկ հավելվածներ, ինչպիսիք են Malwarebytes-ը կամ Kaspersky-ը, կօգնեն հայտնաբերել վնասակար ծրագրերը:
• Սարքի լրիվ վերակայում: Լրտեսական ծրագրերից ազատվելու ամենահուսալի միջոցը սմարթֆոնը գործարանային կարգավորումներին վերադարձնելն է՝ բոլոր հաշիվների գաղտնաբառերը փոխելուց հետո: Վերակայումից առաջ անպայման ստեղծեք կարևոր տվյալների կրկնօրինակ:

Արտադրողների զգուշացումները

2025 թվականի մայիսին Apple-ը ծանուցումներ է ուղարկել ավելի քան 100 երկրների օգտատերերին՝ զգուշացնելով լրտեսական ծրագրերով վարակման հնարավորության մասին և խորհուրդ տալով թարմացնել iOS-ը մինչև վերջին տարբերակը: Օպերացիոն համակարգի և հավելվածների կանոնավոր թարմացումները օգնում են փակել խոցելիությունները, որոնց միջոցով կարող են գործել լրտեսական ծրագրերը:

Լրացուցիչ նախազգուշական միջոցներ

Գաղտնալսման ռիսկը նվազագույնի հասցնելու համար.

• Տեղադրեք հավելվածներ միայն պաշտոնական խանութներից:
• Կանոնավոր կերպով թարմացրեք օպերացիոն համակարգը և հավելվածները:
• Խուսափեք միանալ անպաշտպան Wi-Fi ցանցերին:
• Օգտագործեք բարդ գաղտնաբառեր և երկգործոն նույնականացում հաշիվների համար: