ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպության պարենային ապրանքների ինդեքսը՝ պարենային ապրանքների համաշխարհային գների հենանիշը փետրվարին արժեքների փոփոխությունից հետո հիմնականում անփոփոխ է մնացել մարտին, իսկ հացահատիկային ապրանքների և շաքարի միջազգային գնանշումների անկումը փոխհատուցվել է բուսական յուղերի արժեքների բարձրացմամբ, ապրիլի 4-ին հաղորդել է Միավորված ազգերի կազմակերպության Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպությունը։

Ինչպես  տեղեկացնում են  ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպության (ՊԿԳ) Հայաստանի ներկայացուցչությունից, ինդեքսը, որը հետագծում է աշխարհում ամենաշատ վաճառվող պարենային ապրանքների համաշխարհային գների ամենամսյա փոփոխությունները, մարտին կազմել է 127.1 տոկոս՝ 6.9 տոկոսով բարձր նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի մակարդակից, սակայն շարունակելով 20.7 տոկոսով ցածր մնալ 2022 թվականի մարտին գրանցված ռեկորդային բարձրակետից։

«ՊԳԿ հացահատիկային ապրանքների գնային ինդեքսը 2.6 տոկոսով նվազել էր մարտին, ինչը, դեռևս 1.1 տոկոսով բարձր էր 2024 թվականի մարտի ցուցանիշից։ Ցորենի համաշխարհային գները նվազել են, քանի որ պակասել են նաև Հյուսիսային կիսագնդի որոշ խոշոր արտահանողների բերքի պայմանների հետ կապված մտահոգությունները, չնայած որ արժույթի տատանումները փոքրիշատե մեղմել են անկումը: Փետրվարի համեմատ նվազել են նաև եգիպտացորենի, սորգոյի և գարու համաշխարհային գները։ ՊԳԿ բոլոր տեսակների բրնձի գնային ինդեքսը նվազել է 1.7 տոկոսով, ինչը պայմանավորված է ներմուծման ցածր պահանջարկով և արտահանվող ապրանքների բարձր առաջարկով։

Դրան հակառակ, ՊԳԿ բուսական յուղի գնային ինդեքսը փետրվարի համեմատ 3.7 տոկոսով աճել է, որը միջինում 23.9 տոկոսով բարձր է նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի մակարդակից։ Ներմուծման համաշխարհային պահանջարկի կտրուկ աճը վեր է հրել  արմավի, սոյայի, ռափսի և արևածաղկի յուղերի գնանշումները։

ՊԳԿ մսի գնային ինդեքսը նույնպես 0.9 տոկոսով աճել է նախորդ ամսվա և 2.7 տոկոսով՝ նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ, ինչը գլխավորապես բացատրվում է Եվրոպայում խոզի մսի գների բարձրացմամբ, ինչին նախորդել էր Գերմանիայի՝ դաբաղից զերծ կարգավիճակի վերականգնումը և ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ եվրոյի դիրքի ամրապնդումը։ Մարտին թռչնամսի համաշխարհային գները հիմնականում կայուն են եղել, չնայած որոշ խոշոր արտադրող երկրներում թռչնագրիպի բռնկման հետևանքով ստեղծված մարտահրավերներին»,- ասվում է հաղորդագրության մեջ։ՊԳԿ կաթնամթերքի գնային ինդեքսը փետրվարից ի վեր անփոփոխ է, թեև պանրի միջազգային ցածր գներին հանդիման բարձրացել են կարագի և կաթի փոշու գնանշումները։

ՊԳԿ շաքարի գնային ինդեքսը մարտին 1.4 տոկոս անկում է գրանցել, որի հիմնական պատճառը համաշխարհային ցածր պահանջարկն է։ Հարավային Բրազիլիայում շաքարեղեգի աճեցման հիմնական տարածքներում վերջին շրջանում առատ տեղումները նպաստեցին անկմանը, մինչդեռ Հնդկաստանում արտադրության հեռանկարների վատթարացումը և Բրազիլիայում բերքի ընդհանուր վիճակի շուրջ շարունակվող մտահոգությունները սահմանափակեցին գների անկումը:

Առավել մանրամասն կարելի է կարդալ հետևյալ հղմամբ:

Ըստ աղբյուրի՝ ՊԳԿ-ն հրապարակել է նաև Հացահատիկային մշակաբույսերի առաջարկի և պահանջարկի ամփոփագիրը՝ 2024 թվականի վերանայված հաշվարկներով և 2025 թվականին բերքի վերաբերյալ նոր տեղեկատվությամբ։

«2024 թվականին հացահատիկային ապրանքների համաշխարհային արտադրությունը 2 849 միլիոն տոննա էր, որը տարեցտարի նվազել է 0.3 տոկոսով՝ միաժամանակ ավելի բարձր մնալով նախորդ տարիներից՝ շնորհիվ Ավստրալիայում և Ղազախստանում կանխատեսվածից շատ ցորենի արտադրության։ ՊԳԿ բրնձի համաշխարհային արտադրության 2024-2025 թթ. կանխատեսումները փոքր-ինչ փոփոխվել են՝ 543.3 միլիոն տոննա, որը ցանքատարածությունների ընդլայնման շնորհիվ 1.6 տոկոսով բարձր է նախորդ տարվա ցուցանիշից։

2025 թվականի համար ցորենի համաշխարհային արտադրության ՊԳԿ կանխատեսումներն անցած ամսվանից չեն փոխվել՝ մնալով 895 միլիոն տոննա, որը hամարժեք է 2024 թվականի վերանայված հաշվարկներին։ Եվրոպական միությունում ցորենի արտադրությունն, ըստ կանխատեսումների, 12 տոկոսով կաճի, ինչին նախորդել էր եղանակով պայմանավորված անկումը 2024 թվականին։ Նախատեսվում է, որ այս ցուցանիշը կբարելավվի Արգենտինայում, Եգիպտոսում և Հնդկաստանում, իսկ Ավստրալիայում, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում, և մերձավորարևելյան Ասիայում՝ կնվազի։ Հարավային կիսագնդում եգիպտացորենի բերքի հեռանկարներն անկայուն են. մեծ բերք է սպասվում Բրազիլիայում և Հարավային Աֆրիկայում, մինչդեռ Արգենտինայում անկում է կանխատեսվում։

ՊԳԿ նոր կանխատեսումներով հացահատիկային ապրանքների գլոբալ սպառումը 2 868 միլիոն տոննա է, որը 0.9 տոկոսով բարձր է 2023-2024 թթ. մակարդակից՝ շնորհիվ բրնձի աննախադեպ մեծաքանակ սպառման։

Ըստ կանխատեսումների՝ հացահատիկային ապրանքների համաշխարհային պաշարները 1.5 տոկոսով կնվազեն՝ մինչև 2025 թվականի սեզոնի ավարտը հասնելով 873.3 միլիոն տոննայի, ինչը պայմանավորված է կերային հատիկեղենի պաշարների ակնկալվող նշանակալի կրճատմամբ։  Ի հակադրություն սրան՝ ցորենի և բրնձի համաշխարհային պաշարների ավելացում է կանխատեսվում։ Նոր կանխատեսումներով հացահատիկային ապրանքների օգտագործման պատրաստ գլոբալ պաշարները 2024-2025 թվականների համար 30.1 տոկոս են, որոնք թեպետ աննշան ցածր են նախորդ տարվա ցուցանիշից, սակայն, ընդհանուր առմամբ, բարենպաստ մակարդակի վրա են»,- հայտնում են ՊԿԳ Հայաստանի ներկայացուցչությունից։

Նշվում է նաև, որ ՊԳԿ-ն, միաժամանակ, 5.3 միլիոն տոննայով նվազեցրել է 2024-2025 թթ. հացահատիկային ապրանքների համաշխարհային առևտրի ծավալի կանխատեսումը՝ մինչև 478.9 միլիոն տոննա, որը 6.7 տոկոսով պակաս է 2023-2024 թթ. և 2019-2020 թվականների ամենացածր մակարդակներից։ Կերային հատիկեղենի և ցորենի առևտրի ցածր կանխատեսումների գլխավոր պատճառը Չինաստանի կողմից ակնկալվածից ցածր գնումներն են։

Առավել մանրամասն կարելի է կարդալ հետևյալ հղմամբ:

Գյուղատնտեսական շուկայի տեղեկատվական համակարգը (ԳՇՏՀ), որը կառավարում է ՊԳԿ-ն, թողարկել է շուկայի ամենամսյա մոնիտորը։  Շուկայի կանոնավոր վերլուծությունից բացի, զեկույցը կոչ է անում պարենային անվտանգության գլոբալ ապահովման նկատառումներով երկխոսել պարենային ապրանքների առևտրի շուրջ և առանձնացնում այն փաստը, որ 2005-2022 թվականներին գյուղատնտեսական ապրանքների մաքսատուրքերը միջինում ավելի քան կիսով չափով նվազել են։