Երբ Գերմանիայի Ստորին Սաքսոնիայից մի ֆերմեր 2017 թվականին վերցրեց իր մետաղական դետեկտորը և զբոսանքի դուրս եկավ Բորսում գյուղի դաշտերով, նա պատկերացում անգամ չուներ, որ կկատարի տարածաշրջանում հռոմեական դարաշրջանի ամենամեծ հայտնագործություններից մեկը, հաղորդում է Live Science-ը։ 

Գետնի տակ, մակերևույթից ընդամենը մի քանի սանտիմետր ներքև, դետեկտորը ազդանշան է տվել, և տղամարդը փորել է հողը՝ իսկական գանձարան գտնելով. հարյուրավոր արծաթե մետաղադրամներ, ոսկե մատանի, ձուլակտորներ և մեկ թանկարժեք ոսկե մետաղադրամ։ Այս ամենը գետնի տակ էր մնացել մոտ երկու հազար տարի։ 

Հնագետների կարծիքով, գտածոն թվագրվում է վաղ հռոմեական ժամանակաշրջանին՝ այն ժամանակին, երբ գերմանական հողերը սահմանակից էին Հռոմեական կայսրությանը և բուռն իրադարձությունների վայր էին՝ առևտրային կապեր, ռազմական արշավներ և մշակութային փոխանակում։ Գանձը ներառում է մոտավորապես 450 արծաթե դենար, մի քանի արծաթե ձուլակտոր, ոսկե սոլիդուս և զարդեր՝ չափազանց հազվագյուտ համադրություն մեկ գտածոյի համար։ 

Սակայն պատմությունը լույս աշխարհ եկավ միայն 2025 թվականին՝ հայտնագործությունից ութ տարի անց։ Այս ամբողջ ընթացքում գանձը իր պատահական «տիրոջ» տանն է եղել. նա ոչ մեկին չի պատմել գտածոյի մասին՝ վախենալով իրավական խնդիրներից։ 

Գերմանիայում առանց արտոնագրի մետաղական դետեկտորով հնությունների որոնումը մշակութային ժառանգության օրենքների խախտում է համարվում։ Երբ տղամարդը վերջապես խոստովանել է, հնագետներն ու ոստիկանությունը պաշտոնական հետաքննություն են սկսել, և գտածոյի վայրը հետազոտվել է ու փաստաթղթավորվել։ 

Հնագետներն ընդգծում են, որ գանձի արժեքավորությունը միայն նյութական արժեքի մեջ չէ։ Շատ ավելի կարևոր է համատեքստը. որտեղ են հայտնաբերվել առարկաները, ինչ խորությամբ և ինչպես են դրանք դասավորված։ Յուրաքանչյուր մանրուք օգնում է հասկանալ, թե ինչու է թաքցվել գանձը. գուցե ռազմական արշավներից մեկի ժամանակ կամ դրանից հետո տեղի ունեցած անհանգիստ տարիներին։ Թաքցնելու պատճառով համատեքստի կորուստը իսկական ողբերգություն է գիտության համար։ 

Չնայած խախտմանը՝ տղամարդը չի պատժվել. վաղեմության ժամկետը լրացել էր։ Ավելին, նա ավարտել է մետաղական դետեկտորի շահագործման պաշտոնական ընթացակարգերի ուսուցումը և այժմ հնագետներին օգնում է դաշտային նախագծերում։ Այսպիսով, անօրինական «գանձի որսորդի» պատմությունն անսպասելիորեն ավարտվել է զղջմամբ և համագործակցությամբ։